#311: Ik ben niet eerlijk geweest tegen mezelf en mijn lezers

Regelmatig praat ik via Signal (een soort WhatsApp) met een vriend. Hij heeft geen burnout maar wel al een half jaar hartkloppingen die nooit weggaan. We hebben het over dingen zoals prikkeling en het met rust laten van de hersenen. Hij zegt dat hij eigenlijk niet zo veel doet overdag. Hij werkt enkele uren vanuit huis, drie dagen per week, en doet voor de rest rustig aan.

Maar dan opeens bekent hij iets aan me: hij heeft ingezien dat hij zichzelf in werkelijkheid helemaal kapot prikkelt. Hij kijkt langdurig naar gaming videostreams op YouTube terwijl hij tegelijkertijd op zijn telefoon aan het scrollen is. Hij doet op elk onbewaakt moment oordopjes met muziek in zijn oren, soms zelf meteen als hij uit bed komt. Op zijn telefoon doet hij altijd drie dingen tegelijk. Hij is nooit in stilte.

Overprikkeling

Veel mensen doen aan dergelijke multi-prikkeling: op de telefoon kijken terwijl de TV aan staat en ook de kinderen nog eens aan het gillen zijn. Ik zag een vriendin van mij een ingewikkelde lego-doos bouwen terwijl er een laptop naast stond waarop een film werd afgespeeld. Hele volksstammen zetten een koptelefoon op (of een tetterende radio aan) tijdens het werken. Ik heb op mijn voormalige werk zelfs nog stagiairs gezien die op hun telefoon spelletjes speelden TIJDENS het werken. (Los nog van de vraag of dat wel netjes is tijdens werktijd, het is natuurlijk een ramp voor je hersenen.) En dan zijn er nog diegenen die buiten gaan hardlopen (want gezond) maar dan voortdurend muziek op hebben staan of een fitness horloge dat elke 2 minuten een statusupdate gaat voorlezen.

Ik zelf doe dat soort dingen al lang niet meer. Als ik een film kijk en een berichtje binnenkrijg dan pauzeer ik de film of ik wacht tot hij is afgelopen voordat ik het berichtje lees. Ik luister nooit naar muziek terwijl ik iets anders doe maar alleen als ik lig te ontspannen. Als ik kook of eet staat er geen TV aan, etc. Ik ben dus echt heel goed bezig… althans, dat denk ik.

Eerlijk

Maar doordat mijn vriend zo eerlijk aan mij heeft bekend dat hij dus eigenlijk helemaal niet zo rustig aandoet terwijl hij eigenlijk overtuigd was van wel, ben ik eens naar mezelf gaan kijken. Ik denk altijd “ik doe helemaal niks” of “al zeven jaar sta ik stil”.

Dit is een bekend fenomeen bij mensen met een burnout. Zodra er niet gewerkt wordt dan denkt men dat het leven leeg is, of dat er “niets wordt uitgevoerd”. En als je dan vraagt:“wat doe je zoal op een dag?” dan blijkt dat er nog steeds duizend activiteiten zijn. Van huishouden en administratie tot sociale verplichtingen, familiezaken, kinderen, én ook nog eens op de telefoon scrollen. De burnouter voelt zich lui en vaak schuldig tegenover collega’s omdat er “niks gedaan wordt”, maar dan is men tóch maar aan het doorgaan met zichzelf belasten.

Zo ontving ik ooit eens een e-mail van een dame die zwaar in de burnout zat en niet herstelde. Ze bleek elke dag het hele huis te stofzuigen plus de keuken en de badkamer schoon te maken “want alles moet toch een beetje aan kant zijn”. Dat was de stem van haar moeder die niet meer leefde. Ze had zelf niet door dat ze zichzelf nog steeds te zwaar belastte.

En ik doe dat ook. Ik denk steeds dat ik niks doe. En als ik vertel dat ik maar heel af en toe eventjes iets op de computer doe, of heel af en toe met een vriendin aan het kletsen ben, dan is dat niet waar. Het spijt me, lieve mensen, ik lieg niet alleen mezelf maar ook jullie voor.

Op één of andere manier heb ik altijd het idee in mijn hoofd dat ik “niks doe” maar dan toch elke keer weer op onverklaarbare wijze in een terugval terecht kom. Maar ik doe niet niks. Ik doe veel te veel, net zoals die vriend van mij. Ik doe het automatisch en zonder na te denken. Maar ik doe het wel. En ik weet dat ik het doe. Dat ik terugvallen krijg is 100% verklaarbaar en mijn eigen schuld.

Ik schreef laatst bijvoorbeeld dat ik herstellend was van een terugval (zie blog #310) maar dat ik wel twee uur per dag werk aan een spelletje voor de iPhone. Overtuigend schrijf ik dat dat totaal niet belastend is omdat ik geen deadlines heb, geen klanten heb en het spel helemaal niet af hoeft. Daarmee houd ik mezelf voor de gek. Het is gewoon een te grote belasting voor mijn hersenen en ik moet het niet doen, punt. Bovendien raak ik er zó enthousiast door dat mijn “aan” stand niet meer “uit” gaat. Ik ben hyper als ik leuke dingen doe.

Wat voorbeelden

Ik lieg ook nog eens. Ik lieg. Als ik op een dag wakker wordt om 06:00 dan ga ik in bed op de laptop aan mijn blog schrijven. Dat doe ik weliswaar maar kort, maar laptops zouden verboden moeten zijn in bed! En je moet nooit meteen als je wakker wordt op een scherm kijken. Hier ga ik dus al de fout in maar vooruit, je hoeft heus niet alles perfect te doen. Maar dan… als ik klaar ben begin ik zonder er bij stil te staan het nieuws te lezen op meerdere websites. En daarna… ga ik verder op andere websites zitten scrollen.

Dan ga ik om 08:30 uit bed en dan denk ik dat ik nog helemaal niks gedaan heb, en dat ik nu “na het ontbijt heus wel een uurtje kan computeren”. Ja, ik kan ook écht heus wel een uurtje computeren MAAR NIET ALS IK DAT AL ANDERHALF UUR GEDAAN HEB IN BED! Toch doe ik het.

Vervolgens stop ik netjes om 11:00 met mijn computerwerkje en ben ik trots:“zie je wel, ik hou me aan de tijden” terwijl ik mezelf opnieuw voor de gek houd. Ik heb nu twee uur gecomputerd in plaats van één. Daarna ga ik buiten wandelen en dan heb ik opeens haast in plaats van dat ik lekker wandel. Ik kijk steeds op mijn horloge hoe lang ik al wandel. Ik ben niet rustig. Uiteraard ben ik niet rustig want ik belast mezelf al uren. Maar ondertussen ben ik o zo trots dat ik buiten wandel. Wat ben ik toch goed bezig want zie je wel? Ik wandel!

Dan lunchen. Ik ben niet kalm en schrok mijn eten ongeduldig op, soms zelfs terwijl ik ijsbeer. Ik zit niet lekker rustig te lunchen. Ik kan niet rustig eten. Doordat ik nu al de halve dag onrustig ben, ben ik natuurlijk ook niet opeens kalm tijdens de lunch. Daarna maar even de OR-methode doen. Een kwartier liggen met de ogen dicht. Goed hè? Ik ben de OR-methode “aan het doen”. Maar ik doe het niet structureel en dat ene kwartier is te weinig om te kunnen kalmeren. Ik heb minstens een half uur nodig om weer “uit” te gaan, áls ik al “uit” ga. Nou, dan maar op de bank zitten en op de iPad wéér het nieuws lezen. Hetzelfde nieuws dat ik vanochtend ook al gelezen heb.

Leugens

Ik kán mezelf niet met rust laten. Ik kán niet stoppen. Ik heb wel door dat ik aan het valsspelen ben, maar ik sta zo “aan” dat ik oprecht niet kán stoppen. Mijn onrust leidt tot nog meer onrust.

Nou vooruit, omdat ik zo “goed bezig ben” mag ik van mezelf even op TikTok scrollen. Ik weet dat het prikkelend is maar “ik mag heus wel een half uurtje”. Ondertussen denk ik na over mijn zogenaamd “rustige” computerwerk van vanochtend. Want ook al stop ik daarmee dan zit het idee waar ik mee bezig was natuurlijk nog steeds in mijn hoofd en denk ik na over hoe ik morgen weer verder zal gaan. Mijn hoofd staat nooit stil.

Maar ik ben trots dat ik aan het TikTokken ben zonder dat er een radio of TV aan staat. Wat ben ik toch verstandig bezig. En ik heb me vanochtend ook zó goed gehouden aan het éne uurtje computeren, toch? Goed zo, Martin, je werkt echt aan je herstel nu.

Met dat soort leugens, waarvan ik zélf niet door heb dat ik aan het liegen ben, ga ik boodschappen doen. Niet te snel natuurlijk, maar rustig en daarna weer even op de bank zitten. Maar thuisgekomen ga ik meteen koken want ik sta uiteraard nog steeds “aan” en ben helemaal niet in staat om eerst even op de bank te zitten. Daar ben ik te zenuwachtig voor.

Ik ben vergeten rijst te kopen. Shit, maar dat kan gebeuren. Ik stop maar met koken en race met de auto naar de pizzeria. Ik kan ook lopend naar de Spar om de hoek, die heeft gewoon rijst. Maar nee, in mijn onrust bedenk ik dat niet. Even een praatje maken met de meisjes van de pizzeria. Veel te veel prikkels. Terugrijden naar huis, nu nog sneller want anders wordt de pizza koud. De pizza is wel erg lekker en ik heb er één met extra veel groenten. Goed bezig hoor, groenten zijn gezond. Ik werk goed aan mijn herstel, ook door op het eten te letten. Goed man. Echt goed. Pffff.

Maar net als bij het lunchen: schrokken tot het op is, totaal geen rust. Maar wel o zo trots dat ik geen TV aan heb staan tijdens het eten. En trots dat ik besloot om niet verder te koken en lekker makkelijk een pizza heb gehaald om “mezelf niet te belasten”, vergetend dat al dat autorijden en ander gedoe natuurlijk helemaal niet rustig is.

Het spijt mij

Dankzij die vriend die opbiecht dat hij zichzelf eigenlijk helemaal niet met rust laat stuur ik hem een bericht van dezelfde strekking. Nadat ik het verzonden heb moet ik heel hard huilen. Ik ben nooit rustig en houd mezelf altijd geactiveerd. Godverdomme, wat ben ik toch stom en dom.

Ik zit momenteel midden in een terugval. Telkens weer denk ik “hoe kan ik nou toch terugvallen? ik doe toch helemaal niet zo veel?” en dan ben ik weer kapot. Voor élke activiteit die ik doe verzin ik een smoes. “Dit kan nu toch wel even?”, “Ik heb vandaag toch nog bijna niks gedaan?”, “Ik ga zometeen toch al uitrusten?” En dat doe ik onbewust, automatisch, telkens weer. En als ik dan terugval ben ik oprecht verbaasd. “Waarom kan ik nooit iets? Waarom val ik elke zoveel tijd weer terug? Waarom gaat mijn burnout nooit over?”

Het spijt mij lieve mensen. Vanaf nu moet en zal ik het beter gaan doen.

Volgende keer

Volgende keer zie ik in dat er rigoureuze maatregelen zullen moeten worden genomen.

Bekijk reacties op deze blogpost of reageer zelf via Instagram.