#331: Ontdekken hoe ik mezelf “uit” kan zetten

De afgelopen periode heb ik kleine beetjes vooruitgang weten te boeken. Ik doe het 4-fasen herstelprogramma van Ellis maar het blijkt zeer moeilijk te zijn om écht rust te nemen en écht prikkelvrije dagen te realiseren. Ik ontdek dat als ik een half uur administratie op de computer doe, dat het dan wel de rest van de dag duurt voordat mijn hoofd weer “uit” gaat en ik rustig kan zijn. In die tijd moet ik dan écht helemaal niks doen.

Als ik “uit” ga en daadwerkelijk in een ontspannen ruststand terecht kom dan voel ik dat ik doodmoe ben. Ik wil dan alleen nog maar slapen. Maar zodra ik mezelf een klein beetje “aan” zet, bijvoorbeeld door te gaan koken, de was te doen, een stukje lezen, dan is de moeheid meteen weer weg. Mijn milde “aan” stand zorgt er dan onmiddellijk voor dat ik me niet meer moe voel.

Moeheid onderdrukken

Al mijn hele leven lang ben ik meesterlijk goed in staat om mijn moeheid te onderdrukken. Ik kan doorgaan tot het einde, zonder iets te voelen. Als ik “aan” sta voel ik niks bijzonders. Pas als ik “uit” sta voel ik mijn lichaam. Mijn lichaam kan op de automatische piloot doorgaan. Niets in mij vertelt mij dat ik moet pauzeren, stoppen, rusten, of slapen. Als ik dit kan oplossen dan ben ik spekkoper. Als ik kan zorgen dat ik mezelf “uit” kan zetten dan ben ik klaar.

Soms kan ik mezelf een beetje uit zetten. Een paar diepe ademhalingen of flink huilen werkt wel eens, maar niet altijd. “Ontspannen dingen doen” werkt bij mij niet en heeft nog nooit in mijn leven gewerkt. In de tuin zitten, een lekkere douche nemen, een tijdschriftje bladeren, in het gras zitten, naar de zee staren, een filmpje kijken. Werkt allemaal niet. Ik word er niet kalm van en ik ga er gewoon van “aan” staan. “Probeer eens te ontspannen” is voor mij de moeilijkste opdracht ever, hoewel ik ook weer niet zo héél erg gespannen ben. Mijn lichaam is zelfs best kalm; ik tril al lang niet meer en voel me ook niet meer nerveus.

De bekende oefeningen werken bij mij ook niet ontspannend, zoals yoga, meditatie en mindful zijn, qigong. Nu zijn die dingen ook niet direct bedoeld om ontspanning op te leveren, maar veel mensen ervaren dat wel. Ik niet. Dan zijn er nog allerlei tips en trucs om het parasympatisch zenuwstelsel te triggeren: die werken ook niet. Ademhalingsoefeningen: heel soms een beetje. Jippie!

Verder zijn er nog oneindige hoeveelheden andere behandelingen, tips, trucs en therapieën te vinden maar die zijn meestal gericht op piekeren, onverwerkte emoties of trauma (of andere psychische aandoeningen) en / of chronische pijn. Maar ik heb geen onverwerkte emoties of trauma (en ook geen andere psychische aandoeningen), ik heb geen chronische pijn en ik pieker nooit.

Je moest eens weten hoeveel mensen mij raar aankijken als ik zeg dat ik niet pieker. Maar ik pieker écht niet. Natuurlijk denk ik heus wel eens “zou het nog goed komen met mij?” maar dat is maar 10 seconden. Ik lig niet wakker met mijn gedachten. Ik maak me vrijwel nooit zorgen. Niemand gelooft dat ik niet pieker. Maar ik pieker nooit. En als ik heel misschien wel even een minuutje pieker dan is dat in elk geval géén stoornis te noemen.

Er speelt ook niks psychisch meer. Ik heb de emotionele verwaarlozing uit mijn jeugd behandeld, verwerkt en afgesloten. Ik heb een paar jaar therapie gehad en dat was fantastisch. Ik ben al meer dan twee jaar klaar en er valt geen enkele diagnose meer te stellen. Als ik voor de lol nog eens een 4DKL test invul dan komt er niets uit. Distress: laag (4), depressie: laag (0), angst: laag (2), somatisatie: laag (6). Mijn lichaam / zenuwstelsel zit te vaak in “fight or flight” en daar moet ik vanaf zien te komen, maar hoe?

Ik heb contact gehad met verschillende zenuwstelsel-, ademhalings- en andere therapeuten. Allemaal richten ze zich op piekeren, onverwerkte emoties of trauma. Ik ben niet langer geneigd om 75 euro per uur te betalen voor iemand die dat als hoofdpunten pakt. Opvallend is dat géén van hen iets zei over uitputting of extra rust en slaap nemen.

Op het randje

Ik ben al een heel eind. Mijn lichaam is vrij kalm maar nog nét niet kalm genoeg om automatisch te kunnen ontspannen. Als ik wél ontspan dan ben ik zoals gezegd doodmoe. De moeheid kan ik wel verminderen door zo veel mogelijk niks te doen en zo sloom mogelijk door het leven te gaan. Als de doodmoeheid daarna iets verminderd is dan wordt het wel meteen erg moeilijk om door te blijven gaan met rust, sloom zijn en niets doen. Doe ik dat wel, dan krijg ik wat meer energie en gaan mijn klachten langzaam weg. Doe ik dat niet dan ga ik weer achteruit. Als ik het beter doe ga ik ook beter slapen.

Het systeem werkt dus. Het werkt gewoon. Meer belasting is meer klachten, minder belasting is minder klachten. Ik zit op het randje. Het randje van kalm zijn, niet meer uitgeput zijn en opbouw van energie. Het enige dat ik moet doen is zorgen dat ik makkelijker “uit” kan gaan, de moeheid kan omarmen en heerlijk kan gaan slapen, desnoods de hele dag. Maar ik ga niet zo makkelijk “uit” en ik ga héél makkelijk weer “aan”. Het antwoord op mijn probleem is dat ik vaker “uit” moet gaan staan.

De grote uitdaging die ik heb is dat ik heel snel van dat randje val, maar aan de verkeerde kant. Ik moet er juist overheen. Over de richel van de berg. Als ik dan aan de andere kant langzaam langs de helling naar beneden glij kom ik in het mooie dal met groen gras en wilde bloemen. Daar waar het rustig is, waar het lekker ruikt, waar ik kalm kan slapen onder een blauwe lucht. Daar wil ik zijn en daar kan ik zijn, als ik maar over het randje heen kan komen.

Mijn slaapprobleem (zie ook blog #328) is langzaam aan het wegzakken. Ik word nog maar eens per nacht wakker en dan slaap ik daarna vaak ook wel weer even door. Ik haal nu soms zes uur slaap, héél sporadisch zes en een half. Als ik per ongeluk in de vroege avond sta te kleppen met wat buurjongens dan ga ik “aan” staan en slaap ik meteen slecht. Als ik in de vroege avond helemaal niks doe, opsloom en voor me uit staar, dan slaap ik beter.

Het 4-fasen herstelprogramma werkt, hoewel het moeilijk is. Het gaat bij mij in elk geval lang niet zo snel als in het boek van Ellis wordt gesteld. Maar de meeste mensen met een burnout hebben dan ook niet al hun hele leven “aan” gestaan waarbij de “uit” knop niet goed werkt. Ik zal het dus langer vol moeten houden dan gemiddeld.

Het is nu eind mei 2024. Ik ga er komen. Ik ben zo dichtbij.

Volgende keer

Volgende keer: het slapen lukt weer.

Heb je zelf soortgelijke ervaringen of juist andere? Reageer op Instagram of Threads.