#314: Boekrecensie: Dokter Juriaan Galavazi – Van klacht naar kans

Juriaan Galavazi, ook wel Dokter Juriaan genoemd, is een huisarts en coach die naar aanleiding van zijn eigen burnout concludeerde dat symptoombestrijding geen structurele oplossing is als er niet óók wordt gewerkt aan de daadwerkelijke oorzaken. Volgens Galavazi moet er vaker naar het lichaam worden geluisterd, horen ongemak en pijn bij het leven en leiden onze gedachten en emoties veel vaker tot lichamelijke klachten dan we eigenlijk denken.

Dokter Juriaan is onder andere bekend van RTL4, NPO Radio 5, Women’s Health en Santé magazine, en biedt coachingstrajecten aan in zowel Spanje als Nederland. Daar zitten flinke prijskaartjes aan: een driedaagse groepscoaching is er vanaf €625, een “transformatietraject” van drie dagen kost €3750 en een weektraject in Spanje €5000. Individuele coaching wordt ook aangeboden voor €295 per uur, maar is alleen toegankelijk voor cliënten die eerst een traject hebben afgenomen.

Het boek “Van klacht naar Kans” dat Galavazi in 2019 schreef en in 2023 als herziene editie uitkwam kost slechts €24,99. In het boek leert de lezer lichamelijke klachten of problemen aan te pakken door middel van inzichten in achterliggende persoonlijke patronen. Het is niet specifiek gericht op burnout en bespreekt allerlei gevallen waarbij vooral onverklaarde pijnklachten een rol spelen of klachten die niet kunnen worden opgelost op de gebruikelijke manieren.

Regulier

Hoewel hij van origine huisarts is en dus reguliere standaarden en richtlijnen volgt, is Galavazi van mening dat er veel te weinig wordt gekeken naar wat het lijf te vertellen heeft. Hij onderzoekt bij patiënten daarom meer zaken dan andere artsen zouden doen. Hij vraagt hen bijvoorbeeld wat de impact van de klachten is op hun leven, wat hun voedingspatroon is en wat zij aan beweging doen. Ook daagt hij de patiënt uit om te bepalen wat het lichaam hen met de klachten probeert te vertellen.

Patiënten zijn volgens Galavazi steevast op zoek naar een onmiddellijke oplossing voor hun klachten en huisartsen schrijven dan ook directe maatregelen voor. Beide kijken echter niet naar wat de diepere oorzaken zouden kunnen zijn. Deze zitten doorgaans in het hoofd van de patiënt of het zenuwstelsel; gedachten, emoties en gevoelens leiden vaak tot lichamelijke reacties.

Het lichaam probeert met de optredende klachten iets duidelijk te maken, zo stelt Galavazi, en door daarnaar te luisteren kan er al een hoop gewonnen worden, nog vóórdat medicatie wordt voorgeschreven of zelfs operaties uitgevoerd. Hij beschrijft in het boek dat de “westerse” manier van behandelen te vaak gericht is op symptoombestrijding en te weinig op factoren die onrust of spanning veroorzaken en daarmee lichamelijke reacties in werking stellen. Zowel emotionele als lichamelijke pijn moet bovendien niet meteen bestreden worden maar mag er ook gewoon zijn, en is soms zelfs noodzakelijk om verder te kunnen komen in het leven.

“Van klacht naar kans” bestaat uit drie delen waarin uitgebreid wordt beschreven hoe het lijf eigenlijk slimmer is dan het hoofd, er een afstand bestaat tussen wie je bent en wie je denkt te zijn, en hoe het lichaam kan worden gebruikt als “thermometer” waarnaar geluisterd kan worden om zaken te veranderen of op te lossen. In 34 korte hoofdstukken worden uitleg, voorbeelden en oefeningen gegeven om te leren luisteren naar het lichaam en om te gaan met de klachten en de daarbij horende emoties en gedachten.

Inhoud

Het boek bevat naast enkele persoonlijke verhalen van Galavazi een grote hoeveelheid korte voorbeelden van patiënten waarbij hij precies beschrijft hoe de gesprekken met deze mensen verlopen en hoe zij met kleine stapjes tot inzichten komen waarna telkens een last van hun schouders valt. Daarbij wordt op een concrete manier gecommuniceerd; vage zaken als “bewustwording” en “spiritualiteit” komen niet aan bod. Het boek bevat géén “geluksformule”, aldus Galavazi, maar een verzameling van handvatten om overtuigingen waarin de lezer vastzit te doorbreken.

Elk hoofdstuk bevat eerst een korte uitleg over een bepaald onderwerp gevolgd door een samenvatting die de “kernboodschap” wordt genoemd. Meestal is er ook een gedeelte aanwezig dat “zelfbegeleiding” heet en oefeningen bevat. Deze zijn duidelijk en behulpzaam.

Hoewel op meerdere momenten wordt ingespeeld op de emoties van de lezer, waarbij patiënten in tranen uitbarsten als Galavazi ze uitdaagt om zaken anders te bekijken, is het boek over het algemeen vrij van zweverigheid en overbodige positiviteit. De uitleg en voorbeelden zijn praktisch en helder geschreven. Het boek bespreekt uitgebreid hoe lichaam en geest samenwerken (waarbij de geest doorgaans roet in het eten gooit terwijl het lichaam gelijk blijkt te hebben), wat de impact van gedachten en gevoelens is op het zenuwstelsel, en hoe belemmeringen en frustraties kunnen worden omgebogen naar iets dat helpend is.

Hierbij wordt juist niet ingegaan op de werking van medisch-biologische processen of andere wetenschappelijke zaken; het boek is hierdoor gewoon leesbaar voor iedereen. Al gauw zal de lezer ontdekken dat het eigen denken en de eigen emoties een enorme invloed hebben op de klachten of andere problemen die in het lichaam aanwezig zijn, waarbij opvalt dat het woord “psychosomatisch” nooit genoemd wordt.

Emotionele belemmeringen

Vrijwel het hele boek is gericht op interne conflicten en emotionele belemmeringen die er bij de patiënt voor zorgen dat het lichaam op een vervelende manier reageert. Er worden verschillende oorzaken van lichamelijke klachten benoemd, zoals het verantwoordelijk willen zijn voor emoties of behoeften van anderen, het zich identificeren met maatschappelijke verplichtingen, en het onderdrukken van emoties. Ook het ontbreken van authenticiteit of het niet (h)erkennen van de ware verlangens spelen een rol.

De invloed van onze gedachten op wat het lichaam doet is enorm, zo blijkt al snel, waarbij wordt uitgelegd dat 90% van onze gedachten helemaal niet op waarheid berusten. Zo geloof je bijvoorbeeld maar al te gauw dat het onmogelijk is om je baan op te zeggen, je relatie te verbreken of afstand te nemen van moeilijke situaties, terwijl dit in werkelijkheid wél gewoon kan. Het doet dan weliswaar pijn, maar deze pijn zal uiteindelijk wel helpend zijn. Galavazi schrijft dat pijn en verdriet ruimte moeten krijgen en niet voortdurend vermeden moeten worden.

Negatieve gedachten zorgen ervoor dat het zenuwstelsel zich in gevaar waant, waardoor je je meteen ook slechter voelt, en positieve gedachten doen het omgekeerde. Het boek legt op meerdere manieren uit hoe één en ander in zijn werk gaat en geeft praktische tips om negatieve omstandigheden of gebeurtenissen anders te benaderen zonder gevoelens te onderdrukken.

In elk onderdeel wordt de lezer begeleid om voor zichzelf inzichtelijk te maken in hoeverre de gedachten en emoties belemmerend werken of anders kunnen worden geïnterpreteerd. Hiermee kunnen niet alleen spanningen of onrust worden verminderd waarna klachten dan mogelijk afnemen, maar ook hele nieuwe wegen in het leven worden ingeslagen.

Het boek biedt een groot aantal oefeningen waarmee de geleerde feiten direct kunnen worden omgezet naar nuttige inzichten in de persoonlijke situatie. Vooral diegenen die emoties en verlangens onvoldoende aandacht geven zullen hier goed mee uit de voeten kunnen. In wezen doet Galavazi wat psychologen doorgaans doen: gedachten en emoties van de patiënt ombuigen, ter discussie stellen of van een andere kant belichten, waardoor nieuwe inzichten ontstaan. Hij legt daarbij de focus op hoe het lichaam vervolgens reageert, wat psychologen dan weer meestal achterwege laten.

Structuur

De auteur valt hier en daar in herhaling en op bepaalde stukken lijkt het boek wat rommelig te zijn geschreven; mogelijk komt dit doordat er veel besproken wordt dat op elkaar lijkt maar toch nét even van een andere kant wordt bekeken. De samenvattingen zijn prettig en zetten de lezer snel weer op het juiste spoor.

De drie delen van het boek vormen een vrij lange opsomming van informatie en oefeningen zonder daarbij specifiek aan te geven hoe de lezer nou daadwerkelijk aan de slag kan gaan. Zo wordt bijvoorbeeld niet uitgelegd welke oefeningen in welke gevallen moeten worden aangewend, of je ze allemaal moet doen of niet, hoe vaak, of in welke volgorde.

Hoewel de theorie en de oefeningen behulpzaam kunnen zijn is er dus geen gestructureerde opzet voor “zelfhulp” aanwezig, maar zoals de auteur in het begin ook al aangeeft: het boek bevat geen geluksformule. Er wordt dan ook niet gegarandeerd dat je uiteindelijk van je klachten af zal zijn en er wordt bovendien geen daadwerkelijke effectiviteit aangetoond, bijvoorbeeld met cijfers of analyses. Dit geeft helaas een beetje het gevoel dat het boek primair geschreven is om opvolgende coachingtrajecten te verkopen en niet zo zeer om direct werkende oplossingen te bieden.

Het boek bevat naast de theorie en oefeningen veel voorbeelden (casussen) waarin Galavazi telkens een patiënt spreekt (in de spreekkamer dan wel tijdens een lezing of bijeenkomst), deze tot scherpe inzichten laat komen en met een traan en een zucht van verlichting alles goed lijkt te maken. Dit doet een beetje denken aan het boek “Vier vragen die je leven veranderen” van Byron Katie, waarin op een podium met een zaal vol publiek de ene na de andere persoon wordt aangedragen die door middel van een paar vragen plotseling tot inkeer komt en na een emotionele uitbarsting het geluk vindt, maar dan weer afgevoerd wordt omdat de volgende patiënt alweer staat te wachten.

Showbizz

Hoewel deze casussen waarschijnlijk wel echt zijn geeft dit een beetje een Amerikaans showbizzgevoel waarbij je je als lezer soms afvraagt: wil de auteur nou alleen maar pochen, of valt er bij het zoveelste voorbeeld van iemand die het licht ziet écht nog meer te leren? Dat patiënten snel emotioneel worden en ontspanning of opluchting voelen na het beantwoorden van enkele psychologische vragen van een behandelaar is eenvoudig te bereiken, maar werkt het ook op de lange termijn? Galavazi bepreekt nergens hoe het deze mensen verder vergaat en of ze uiteindelijk duurzaam van hun klachten zijn afgekomen.

De zalen met enthousiaste mensen, de eindeloze aanwezigheid van Galavazi in de media, en zijn vrouw die fulltime de PR en social media afhandelt doen vermoeden dat het om een soort goeroe gaat die alles in het werk stelt om vooral zo veel mogelijk aandacht op zichzelf te vestigen. Dit is jammer want hij is toch écht een arts die toch écht een juiste benadering van lichamelijke klachten nastreeft.

In de beschreven casussen gaat het vrijwel altijd om gevallen waarbij snel duidelijk is waar de druk vandaan komt: vanuit de ouders of opvoeding, vanuit het werk of vanuit zelf opgelegde verplichtingen. Als Galavazi de patiënt dan doet inzien dat die druk onzinnig is, genegeerd kan worden of op een andere manier kan worden benaderd dan is er in vijf minuten al een ommekeer gerealiseerd. Zwaardere gevallen of mensen met complexe lichamelijke of psychische problemen komen niet aan de orde.

Wat ook ontbreekt in het boek is de kijk van Galavazi op uitputting. Hoewel hij diverse voorbeelden bespreekt waarin de patiënt vermoeid is, uitgeput of een burnout lijkt te hebben, geeft hij nergens het advies om te gaan rusten of slapen. Net als de meeste artsen en behandelaars gaat hij daar niet op in terwijl geestelijke belasting wel degelijk een lichamelijke uitputtingsreactie kan veroorzaken met direct gerelateerde lichamelijke klachten. Bovendien zijn rust en slaap essentieel voor verwerking van emoties, het krijgen van inzichten en ideeën, en herstel van het lichaam. Mogelijk kan hij hierover iets toevoegen in een toekomstige herziene editie.

Ondanks dat voeding en bewegen in het begin genoemd worden bevat het boek daarover verder geen adviezen. Dit is verstandig want dat zou het boek twee keer zo dik maken en te veel afleiden van de hoofdboodschap dat gedachten, gevoelens en emoties directe invloed hebben op lichamelijke klachten.

Conclusie

Het boek is uitgebreid, goed leesbaar en kan inzichten bieden voor mensen die belemmerd worden door hun eigen geest. Het is eigenlijk voor iedereen geschikt want deze belemmeringen zijn maar al te vaak onbewust aanwezig. Zelfs wanneer men géén lichamelijke klachten heeft kan het boek nog iets betekenen voor een gezonder leven, zowel als individu als binnen gezin of werk.

Zoals reeds aangeven is “Van klacht tot kans” niet specifiek gericht op burnout maar kan het daarbij wel behulpzaam zijn om zaken als angst, spanning en onrust te begrijpen en aan te pakken. Ook geven de beschrijvingen van het boek over onderdrukte emoties en verlangens handige handvatten om inzichten te krijgen over hoe men in een burnout terecht kan zijn gekomen. Dankzij de korte lengte van de hoofdstukken en het weglaten van ingewikkelde wetenschappelijke theorie is het prima leesbaar, zelfs wanneer men zich niet goed kan concentreren.

Vanwege de keuze om alleen lichte gevallen en hun “quick fixes” te bespreken lijkt het erop dat de auteur niet zo zeer een behandeling uitvoert maar meer een handige jongen is die indruk probeert te wekken met psychologische foefjes. Door zichzelf “Dokter Juriaan” te noemen maakt hij van zichzelf een merk waaronder hij geen concrete resultaten belooft maar wel voortdurend op een podium gaat staan. Hiermee wordt het feit dat het boek nuttige en behulpzame informatie bevat enigszins teniet gedaan.

Het zo mooi zijn als hij in het boek iets zou vertellen over de effectiviteit op lange termijn, in plaats van alleen de emotionele ontladingen te beschrijven die de patiënt de eerste keer ervaart. Het komt zeer vaak voor dat mensen die een training of coaching gevolgd hebben en daar een goed gevoel van kregen na een paar weken alweer op de oude voet verder gaan en de klachten niet kwijt zijn. Er is dan ook meestal langere tijd hulp nodig om daadwerkelijk tot veranderingen te komen.

De opvolging en ondersteuning in dit veranderingsproces kunnen misschien het beste met een psycholoog of coach worden gedaan. Om tot goede resultaten te komen kan de lezer er gelukkig voor kiezen om een coach te zoeken die geen €295 per uur kost.

Volgende keer

Volgende keer bekijk ik wanneer ik voor het laatst in mijn leven ontspannen was.

Heb je zelf soortgelijke ervaringen of juist andere? Reageer op Instagram of Threads.