#66: Veel uren maken betekent NIET dat je hard werkt (deel 2)

Vorige week schreef ik een betoog (zie blog #65) waarin ik stel dat veel uren maken de slechtste, minst efficiënte manier van werken is die leidt tot kwaliteitsverlies, tijdsverlies, hogere kosten, hoger verzuim en slechtere prestaties. Lees dat vooral eerst, alvorens hier verder te lezen.

Uiteraard kreeg ik reacties als: “Ja maar jij hebt makkelijk praten met je burnout”. Er waren allerlei tegengeluiden te horen waarom men toch écht vindt dat lange dagen maken nodig is, belangrijk, of zelfs onvermijdelijk. Vandaag de meest gehoorde argumenten.

Ja maar…

“Ja, maar ik heb een eigen bedrijf dus ik móet wel.”

Neen. Wat je MOET doen is beter plannen, delegeren, efficiënter werken, zorgen dat er wél tijd is voor rust en ontspanning. En het juiste voorbeeld geven aan je mensen. Als je een eigen bedrijf hebt is het juist nóg belangrijker om jezelf en je mensen niet te overbelasten. De productiviteit in je bedrijf wordt direct negatief beïnvloed door het maken lange dagen, en dus niet pas aan het einde als iemand een burnout heeft.

“Ja, maar het is voor een klant dus het móet wel.”

Bullshit. Wat je MOET is die klant opvoeden en uitleggen dat je op zondag niet gebeld kan worden. En dat hij ook op maandag niet de eerste is, maar dat er gewoon een planning is. En dat er ook niet iets “even snel tussendoor” kan, omdat je dan chaos introduceert en dat leidt tot slechtere kwaliteit voor henzelf én voor andere klanten én voor je medewerkers.

Je klant mag dan wel koning zijn, maar ook bij koningen gaat gewoon hun kop eraf als ze te hoog van de toren blazen. Als je werkelijk om je klant geeft dan plan je met de klant samen, ben je duidelijk over grenzen en verwachtingen, en kan je uitleggen waarom het niet in zijn/haar voordeel is om daar vanaf te wijken. Dat geeft veel meer gelijkheid, duidelijkheid en wederzijds begrip dan “you say jump, I say how high”. Klantgericht zijn is iets anders dan slaaf zijn van je klant en alles meteen doen wat hij wil.

“Ja, maar als ik het niet nú afmaak dan heeft mijn collega morgen een probleem.”

Jammer voor je collega. Zo nu en dan is het prima natuurlijk. Maar als je telkens de fouten, uitval en vertragingen van andere mensen moet oplossen dan leert niemand dat de planning niet deugt en dat er te veel druk op de ketel staat. En dan wordt er de volgende keer gewoon weer op dezelfde, foute manier gewerkt, en dan mag jij het weer oplossen.

“Ja, maar er zijn altijd wel mensen ziek of afwezig en dus moeten wij dan meer doen.”

Dat is niet jouw probleem, maar een probleem van de baas. Als er 2 fte afwezig zijn dan kan hij verwachten dat er voor 2 fte aan werk niet gedaan kan worden, zo simpel is het. Bovendien kan de baas op andere manieren omgaan met ziekteverzuim en andere calamiteiten. Bijvoorbeeld meer mensen inhuren. Of prioriteiten veranderen, planningen aanpassen. Of verwachtingen en resultaten omlaag schroeven. Waarom zou het altijd ten koste moeten gaan van jouw tijd, energie en gezondheid?

“Ja, maar ik heb een belangrijke, veeleisende baan en ik krijg daar ook veel salaris voor. En daar kies ik zelf voor.” 

Prima, doe je ding. Maar realiseer je wel dat je daarmee het welzijn en de ontwikkeling van jezelf en je gezin inruilt voor geld.

“Ja maar ik houd van deadlines en ik presteer pas écht goed onder zeer hoge druk”

Als dat écht zo is (en je zegt het dus niet om “stoer” te doen) dan ben je je lichaam aan het uitputten. Je lichaam is dan steeds slechter in staat om voldoende adrenaline aan te maken. Adrenaline, die nodig is om je energiek te voelen en te presteren. En dus moet er steeds meer druk op de ketel staan om nog voldoende adrenaline aan te kunnen maken. Er is dus meer spanning, angst en “deadline”-gedoe nodig om nog adrenaline te kunnen produceren, en anders functioneer je niet. Ga er vooral mee door, maar kijk niet raar op als je uiteindelijk tegen een muur aanloopt.

“Ja, maar ik houd van chaos en duizend dingen tegelijk doen. Als ik stop word ik nerveus.”

In dat geval is je lichaam verslaafd aan adrenaline. Je kan bijna niet meer presteren zonder dat er chaos is. Je bureau is een puinhoop, je hersenen vliegen van hot naar her en je lichaam protesteert bij een gebrek aan spanning of prikkels. Je verdedigt jezelf door te zeggen dat je super goed bent in multitasken en dat je een duizendpoot bent en hard werken het lekkerste vindt. Maar in werkelijkheid maak je jezelf kapot, verspil je tijd en energie door ongestuctureerd te werken, en worden je collega’s of werknemers gestoord van je.

Ja maar, ja maar…

“Ja, maar ik ben ZZP’er dus als ik het niet doe, doet niemand het!”

Júist als je alles in je eentje moet doen is het des te belangrijker om goed te plannen, de belasting van je hersenen en je lichaam te verdelen, genoeg rust en afwisseling te nemen en jezelf niet op te offeren.

Als ZZP’er heb je waarschijnlijk géén arbeidsongeschiktheidsverzekering en als je die wel hebt dan wordt overspanning en burnout hoogstwaarschijnlijk niet vergoed. Dus bezint eer gij begint. Als je jezelf kapotwerkt, ga je kapot, zo simpel is het. Ook al voelt het in het begin niet zo.

“Ja, maar ik vind het juist leuk om dag en nacht bezig te zijn met mijn werk! Mijn werk is mijn hobby!”

Probeer eens een half uur stil te zitten met je ogen dicht. Met niks. Geen radio, geen TV, geen telefoon, geen andere mensen, geen eten of snoep, geen sigaretten of krantje of koffie, geen afleiding. Alleen jij zelf in stilte en met je eigen gevoel en gedachten. Irritant hè? Je wordt er nerveus van.

Je kan niet stoppen uit angst voor de leegte. Angst om niets te doen te hebben. Angst om met je gevoelens geconfronteerd te worden. Je bent aan het vluchten en je overprikkelt je hersenen om rust en een rotgevoel te vermijden. Dat zijn de eerste tekenen van verslaving aan dopamine of adrenaline. Bevlogenheid en verslaving lijken heel erg op elkaar. Bevlogenheid is alleen goed als er ook rust en kalmte tegenover staat, en als je 24-7 bevlogen bent, dan is er iets anders aan de hand.

“Ik ben een workaholic” wordt vaak gezegd als stoere opmerking, om te verklaren dat het allemaal prima is. Maar in werkelijkheid zijn je hersenen écht prikkelverslaafd en kan je lichaam er niet meer tegen om in rust te zijn.

“Ja maar mijn werk levert werkplezier op, dat is toch ook belangrijk?”

Klopt 100%. Maar dat werkplezier bereik je al na acht uur werken. PER WEEK. Elke dag ongeveer anderhalf uur werken levert al het maximale werkplezier, alle uren die je daarboven werkt leiden niet tot meer werkplezier.

“Ja, maar ik werk al jaren zo en heb nooit ergens last van.”

Dat is erg fijn voor je, ga er vooral mee door. Maar realiseer je ook dat je er minder goed tegen zal kunnen naarmate de jaren verstrijken. Het uitputten van je lichaam gaat zo langzaam dat je het bijna niet merkt. Ging je voorheen naast je werk nog drie keer per week zonder problemen naar parties of naar de kroeg? En ga je nu eigenlijk nooit meer uit en ben je twee dagen uitgeblust als je een keertje een laat etentje hebt gehad?

Je lichaam compenseert de verminderde energie door meer adrenaline aan te maken. En dat put het lichaam langzaam uit. Als je ouder wordt, wordt dit alles nog wat zwaarder voor je lichaam. De tijd schrijdt voort, of je dat nou wilt of niet. Je hebt vast wel in de gaten dat je steeds vaker moe bent. Of dat je meer behoefte hebt aan koffie of Red Bull om op gang te komen. Of dat je multivitamines of andere “energie” supplementen neemt omdat het anders niet gaat. Of dat je KEIHARD moet sporten (lees: adrenaline aanmaken) omdat je anders instort en futloos wordt.

“Ja, maar jij hebt makkelijk praten met je burnout, dat overkomt mij toch niet.”

Dit is mijn tweede burnout zelfs. Ik heb het op de keiharde, verkeerde manier moeten leren. Ik ben nu al bijna zes jaar van mijn leven kwijtgeraakt door mijn eigen zelfvernietigende gedrag. Zes jaar in een fucking gevangenis, omdat ik te fucking dom was om aan tijd- en rustmanagement te doen, en omdat ik bijna alle “ja, maars” uit deze blogpost al eens tegen mezelf gezegd heb.

Ik schrijf dit niet om je te pesten of om mijn eigen problemen op jou te projecteren. Doe vooral je eigen ding. Maar hoedt u voor u zelf, want een burnout is niet alleen maar wat vermoeidheid, het is een hel.

Bovendien gaat het hier niet alleen maar over burnout. Burnout is een eindstation van een langdurig proces van uitputting. De negatieve effecten van veel uren maken en weinig rust nemen beginnen echter onmiddellijk, op de dag dat je eraan begint. Nu dus. En dat tij kan je nú nog keren, voordat überhaupt iemand het woord “burnout” hoeft te gebruiken.

“Ja, maar jij weet niet eens hoe het in mijn bedrijf of in mijn leven werkt, je kent mijn situatie niet”

Klopt, Ik ben in de afgelopen 25 jaar in loondienst, ZZP’er en DGA geweest. Ik werkte als krantenjongen-timer (krant alleen bij het huis van de eigenaar van de uitgeverij bezorgen en de rest wegpleuren, half uurtje), part-timer (24 uur), chill-timer (30 uur), full-timer (40 uur), kill-myself-timer (60 uur), ‘s nachts-doorgaan-met-pizza-en-Jolt-timer (oneindig uur). En ik heb de negatieve effecten van te hard werken en geen rust nemen aan den lijve ondervonden. Dus ik mag daarover heus wel een mening hebben, die ik hier met anderen deel.

Wat voor mij persoonlijk het beste werkte was 5×6 uur werken. Toen ik dat deed, was het eigenlijk de enige tijd in mijn leven dat ik relaxed en gezond was, én heel veel plezier had in zowel het werk als de vrije tijd.

Kijk zelf eens wat voor jou het prettigst is. En staar je alsjeblieft niet blind op “ik moet wel, ik kan niet anders, het is nou eenmaal zo”.

Het kán anders, echt waar.

Volgende keer

Volgende keer: het UWV zegt dat ik “fictief gezond ben” en dus in de WW kan gaan zitten.

Reageren? Dat kan via Instagram.