#128: Eerst helemaal beter worden, of snel werk hervatten? (deel 2)

Vorige keer (zie blog #127) legde ik uit dat het genezen van een burnout bestaat uit verschillende langdurige processen. Je moet niet alleen je lichaam laten herstellen maar daarbij ook nog eens je leven en je gedrag veranderen én gaan accepteren dat er een nieuw normaal moet komen. Deze processen staan haaks op alles wat heeft te maken met “snel”. Ze gaan langzaam. Er moeten enorme bergen worden beklommen met veel rust tussendoor. Maar alles wat je hoort, ziet, leest en wat er aan je verteld wordt heeft steeds maar weer dezelfde boodschap: snel terug naar normaal.

Niet alleen de werkgever, arbo-arts, coach, psycholoog, vrienden, familie en de wetgever willen dat je snel weer aan het werk gaat. Er is ook nog eens sprake van angst. Bij jezelf. Je wil zelf ook snel weer aan het werk want straks raak je je baan nog kwijt. Straks heb je geen geld meer. Straks kan je niet meer voor de kinderen zorgen of voor je ouders. Straks raak je van de regen in de drup en van de drup in de put en van de put in het schip. Nee, die kant moet je niet op.

Wij zijn bang voor dergelijke gebeurtenissen. Wij zijn bang om te (moeten) veranderen. We willen niet zomaar “opgeven” wat wij nu hebben en waarvan wij denken dat het ‘t beste is. Ook nu weer lijkt alles er op te wijzen dat zo snel mogelijk weer aan de slag gaan de enige en beste optie is. Maar het krampachtig vasthouden aan dingen die we gewend zijn is nou juist ook één van de oorzaaken van je burnout.

Herstellen

Niets vertelt je dus dat je eerst op je dooie gemak beter moet worden en pas daarna weer wat gaat doen. Maar ik zou toch willen stellen dat dat de beste manier is om te herstellen. Gewoon, de ouderwetse, natuurlijke methode die de afgelopen decennia is afgeschaft onder financiëel-economische druk en de Wet Verbetering Poortwachter. Je kan weliswaar twee sporen neerleggen (klachtreductie en werkhervattig, zie het vorige blog) maar je kan maar in één trein tegelijk zitten. En bovendien: DE WERKHERVATTING MOET NIET DE KLACHTREDUCTIE HINDEREN! Dit laatste lijkt men nogal eens te vergeten.

Als je een gebroken been hebt en een kantoorbaan, prima. Dat geneest wel terwijl je weer achter de computer zit. Maar als je een burnout hebt kan je het probleem ook erger maken of je genezing tegenwerken als je te snel weer aan de slag gaat. Jouw lichaam heeft namelijk geen enkele boodschap aan al die financiële belangen, de Wet Verbetering Poortwachter en ook niet aan jouw eigen angsten. Je burnout herstelt alleen door het nemen van rust en het toegeven aan je eigen behoeften, ook al zijn er duizend redenen om dat niet te doen.

In veel gevallen komen mensen wel uit hun burnout terwijl ze bijvoorbeeld twee tot vier uur per dag werken. Maar dit zijn slechts de milde gevallen, vaak geforceerd met behulp van medicijnen (zie blog #120). Deze methode ondermijnt bovendien een paar andere belangrijke aspecten die bij de genezing van burnout horen: het onderzoeken hoe de burnout is onstaan en het veranderen van het leven en het gedrag, zodat er in de toekomst geen nieuwe burnout zal plaatsvinden. Het is kort door de bocht werken.

Ook kom je dan niet toe aan een andere belangrijke vraag: is dit werk, deze baas of dit bedrijf wel geschikt voor je? Moet je misschien juist ZZP’er worden of omgekeerd? Moet je niet een heel ander beroep kiezen? Moet je niet eens eindelijk die droom nastreven die je al sinds je tienertijd is afgeraden? Ook dit zijn zaken die vaak worden overgeslagen omdat zij antwoorden kunnen opleveren die we eng vinden en liever niet willen horen.

Als deze stappen niet worden genomen dan speel je eigenlijk vals; het is niet de beste keus voor je gezondheid. Wie toegeeft aan de onnodige, gehaaste druk van de baas, de behandelaar, de arbo-arts, de wetgever, het UWV, de familie, financiën en zichzelf, zal langer blijven klooien met rare klachten, langduriger herstel en mogelijk terugval of simpelweg terugkeer van de burnout na een aantal jaar.

Voortdurend onder druk staan, voortdurend voor anderen werken (of zorgen) in plaats van jezelf, voortdurend dingen doen “omdat het nou eenmaal moet” is nou juist de oorzaak van je burnout en zal je burnout in stand houden als je daar niet drastisch in gaat snijden.

Het antwoord

“Snel weer aan het werk gaan” lijkt het makkelijkste antwoord; het zorgt ervoor dat er zo min mogelijk financiele schade ontstaat en je leven zo min mogelijk op zijn kop gezet hoeft te worden. Maar voor je gezondheid en het herstel van je burnout is het eigenlijk niet het beste. Je moet juist van alle druk af, je moet juist nu eens totale rust nemen, iets dat je nog nooit hebt gedaan.

Als je het je kan veroorloven zou ik dus zeggen: zo lang mogelijk niet werken en zoveel mogelijk aandacht geven aan je herstel, je lichaam, wat je écht nodig hebt, de oorzaak van de burnout en het veranderen van je gedrag en je leven. Kies voor jezelf, en alléén voor je eigen gezondheid. Laat je niet langer dwingen door anderen en door allerlei regels, want dat heb je je hele leven al gedaan.

Wees blij dat je je baan kwijtraakt. Gebruik ruimschoots elke uitkering die je kan krijgen. Maak je spaargeld op. Stop met je bedrijf. Profiteer van het feit dat je relatie er aan gaat. Ik chargeer hier een beetje, want deze dingen zijn natuurlijk enorm ingrijpend en zeer verdrietig. Maar ik doe dit om ook de andere kant van het verhaal te laten zien: alles waar wij bang voor zijn en dingen die wij liever niet zien gebeuren.

Pleur je kinderen vaker naar de opvang, naar de oppas, de opa’s en oma’s. Laat mantelzorg over aan instanties, thuiszorg, verplegend personeel of andere familieleden. Het is tijd om aan jezelf te denken. Zo veel mogelijk aan jezelf, je lichaam, je herstel. En dus niet aan je “verplichtingen”.

Ik zeg dit alles om je te laten inzien dat de standaard modus waar de meeste mensen in zitten niet per sé de gezondste is. Het idee van: “dit is nou eenmaal de dagelijkse werkelijkheid en het is ONMOGELIJK om daar iets aan te veranderen”. Dingen zoals: “ja maar dit doe ik altijd al zo, ik kan dat écht niet laten varen.” Die dingen zitten in je hoofd maar zijn niet per definitie waar. Gedachten als:“nee, dit móet gewoon wel, want ik heb een eigen bedrijf” of “dit kán ik niet laten liggen, want straks heeft mijn baas of collega een probleem”. Weg ermee. Verandering is mogelijk en verandering is goed voor je, ook al lijkt het zo moeilijk en zo eng.

Pas als je zélf oprecht aanvoelt dat je lichaam en geest het weer aankunnen om wat te gaan doen, dan ga je weer wat doen. Laat je niet leiden door financiele druk, druk van klanten, je werkgever, je collega’s en ook niet door familiedruk zoals kinderen of ouderen waarvoor je moet zorgen. Pfoeh! Dat klinkt wel heel erg egoïstisch, nietwaar? Maar egoïstisch zijn is nodig om goed te kunnen herstellen. Je mag, of zelfs móet, nu eindelijk weer eens egoïstisch zijn. Want dat was je vroeger ook, toen je nog een baby was.

Egoïsme

Baby’s zijn namelijk van nature egoïstisch. Ze gaan huilen en schreeuwen om aandacht als er iets is, als ze iets nodig hebben. Het interesseert ze niet of de ouders eigenlijk aan het slapen zijn of een “belangrijke vergadering” hebben. Zij hebben nú honger of nú buikpijn en ze willen nú aandacht. Dankzij dit natuurlijke egoïstische gedrag worden baby’s verzorgd en voorkomt de natuur dat zij sterven.

Zelfs als de eigen ouders er niet zijn zullen andere individuen in de buurt de huilende baby willen helpen. Ook andere baby’s die er bij aanwezig zijn zullen automatisch mee gaan huilen om deze ene baby te helpen. Dit is evolutionair zo vastgelegd en zorgt ervoor dat baby’s overleven en opgroeien. Maar dan worden ze groot en leren wij ze aan dat ze niet egoïstisch mogen zijn en dat ze niet overal om moeten piepen. En dat een vergadering of op tijd op een afspraak komen belangrijker is dan je gevoel uiten. En dat als ze pijn hebben dat dat geen pijn is. Stil maar. Stil maar, niet zo piepen.

Zit je in een burnout dan is het heel gezond om weer even een egoïstische baby te mogen zijn. Om weer even alle aandacht voor je eigen gezondheid en je eigen overleven voorop te stellen. Ik weet het, het is heel moeilijk en lijkt soms zelfs onmogelijk, maar het is wel het beste voor je.

Het aan het werk drammen van patiënten is nu erg in de mode op basis van economische belangen. Jezelf aan het werk drammen op basis van allerlei angsten om er slechter van te worden en het leven te moeten veranderen is ook al niet hoe ziek zijn van nature werkt. Het uitgeputte, zieke individu moet eigenlijk net zo lang egoïstisch zijn (en verzorgd worden) tot het weer op eigen benen verder kan. Angsten en economische belangen zijn hierin geen juiste raadgevers.

Ik wil dus concluderen: word nou eerst eens beter, en besteed tijd en aandacht aan jezelf, jezelf, enkel en alleen jezelf, en niets dan jezelf. Kijk hoe je leven anders moet. Doe dat met een coach, psycholoog, partner, arts of begeleider die snapt dat het anders moet, en die snapt dat “ik moet zo snel mogelijk weer werken” NIET de oplossing is voor een burnout.

Snel je werk hervatten zou het laatste moeten zijn waar je aan denkt. Dat lijkt, zeker in de eerste zes maanden, haast onmogelijk te zijn. Maar het kán echt. Het kan echt, en het is beter voor je.

Volgende keer

Volgende keer komt het UWV met een verrassend telefoontje.

Bekijk reacties op deze blogpost of reageer zelf via Instagram.