#295: Je kan doodmoe zijn zonder het in te gaten te hebben

De afgelopen twee blogs gingen over super zware, bijna onmogelijke moeheid die ik ervaar. Uitputting. Tot niets in staat zijn… en slapen of uitrusten helpt niet. Een aantal dagen doe ik totaal niets, behalve op de bank zitten of liggen. Daarna begint het wat te herstellen.

Mijn rugpijn gaat gelukkig wat verder over en is bijna weg. Mijn rare knakkende heup is weer normaal geworden. Mijn darmen gaan ook weer redelijk normaal doen. Ik slaap nog steeds goed en mijn lichaam is nog steeds niet in de stress-stand geschoten. Ik ervaar kalmte en rust, en dus geen spanning, geen stress, geen nervositeit. Dat is mooi.

Overgooien

Het wordt lekker weer. Ik probeer wat te rommelen met plantjes, straatje vegen, in de tuin zitten. Ik zet mijn Almdudler parasol neer en leg een leuk Oostenrijks kleedje op de tuintafel en dan voelt het meteen alsof ik op vakantie ben.

Er zijn veel buren op straat. Iedereen werkt in de tuin, zet stoeltjes neer of doet een klusje. De kinderen van de buren zijn aan het overgooien met een bal of een vliegtuigje. Soms overgooi ik even mee. Of ik gooi even mee over.

Wat me opvalt is dat als ik ga overgooien, mijn moeheid en totale uitputting vrijwel meteen weg zijn. Na slechts twee of drie minuten voel ik me meteen een stuk beter. Het lichaam gaat dan stoffen produceren die een lekker gevoel geven. Bewegen is nog gezond ook en mijn totale uitputting verdwijnt dan als sneeuw voor de zon.

Dat is erg fijn, maar ook zorgwekkend.

Als ik na de activiteit weer op de bank ga zitten, komt de uitputting na een paar minuten terug. Alsof er een molensteen wordt teruggelegd op mijn lichaam. De “lekkere stofjes” gaan weer uit, mijn lichaam komt weer in de ruststand. Ik ben slap, mijn ogen vallen bijna dicht en ik kan niks meer. Ik ben gevloerd.

In de middag ga ik even fietsen. Rustig, niet hard, 20 minuten. Het is heerlijk weer. Tijdens het fietsen gebeurt hetzelfde: ik voel me prima, wel een beetje een raar hoofd maar geen uitputting meer. Dan daarna op de stoel neerploffen en bam! Daar is de uitputting weer. Ik ben weer een blok beton geworden.

Het systeem werkt, en dat is mooi. Mijn lichaam springt in elk geval niet meer voor altijd “aan”. Het gaat ook netjes weer “uit” als de inspanningen zijn afgelopen. Dat is heel erg goed nieuws. Ik schreef al eerder dat mijn lichaam weer langzaam normaal gaat doen. Spijsvertering, slapen en wakker worden, spanning en ontspanning: het begint nu eindelijk, na zes en een half jaar, weer normaal te worden.

Zorgwekkend

Maar waarom is het dan zorgwekkend? Er volgen twee dagen waar het nóg mooier weer wordt en er nóg meer gezellige mensen buiten zijn. Ik ga overgooien met vier kinderen in plaats van twee. Ik ga twee keer bij verschillende buren zitten theeleuten. Dan nog boodschappen doen en even een klein rondje fietsen.

En alles voelt prima. Een beetje een raar hoofd (alweer) maar de rest voelt prima. Maar als ik ‘s avonds naar bed ga krijg ik opeens angstaanvallen. Mijn kop begint weer te gonzen en te bonzen. Ik krijg spierschokjes in armen en benen. Hee, dat is herkenbaar: uitputtingsverschijnselen.

De volgende dag ben ik weer kapot. Maar ja hoor, als ik even onkruid ga wieden gaat het weer weg en voel ik me best oké.

Net zoals elke keer tijdens mijn hele burnout -nee tijdens mijn hele leven- voelt actief zijn prettig aan, en bij uitrusten en niks doen verschijnen de meest rottige verschijnselen.

De activiteiten onderdrukken namelijk de moeheid, de angsten, de lichamelijke klachten. Als ik actief ben voel ik me goed. Als ik stop, dan voel ik me niet goed. Ik kan niet stoppen. Ik wil niet stoppen. Ik kan en ik wil niet stoppen en rusten en liggen en langzaam aan doen. Actief zijn voelt lekker.

Nooit meer stoppen

Gelukkig ben ik niet de enige. Talloze mensen voelen zich alleen maar goed als ze naast hun drukke baan ook nog eens elke ochtend staan te pompen in de sportschool en de weekends volplannen met activiteiten. Stoppen ze, dan storten ze in en voelen ze zich belabberd en moe.

Anderen blijven maar op hun telefoon scrollen en kunnen hun hersenen niet met rust laten. Er moet altijd activiteit en entertainment zijn. Radio of TV moeten altijd aan staan, ook tijdens het werk, ook tijdens het eten, ook tijdens pauzes. Nooit meer stoppen is een groot probleem voor veel mensen, en dat geeft me wel troost. Ik ben écht niet de enige.

Ik weet nu dat activiteiten mijn moeheid en het rotgevoel onderdrukken. Maar ik weet ook dat ik van activiteiten steeds verder uitgeput zal raken. De truc is natuurlijk om een balans op te bouwen. Soms actief zijn, veel rusten. Langzaam kan het lichaam dan weer wennen aan de activiteiten. Langzaam kunnen energie, reserves en conditie worden opgebouwd.

Dit is nou juist precies waar het CSR centrum het altijd over heeft. Dit is waar Annemarieke Fleming het over heeft. Het begint nu eindelijk te werken bij mij.

Ik wist het niet

Niemand heeft mij ooit in mijn leven verteld dat actief zijn allerlei lichamelijke gevoelens zoals uitputting kan onderdrukken. Je denkt altijd dat als je je lekker voelt dat het dan ook lekker met je gaat en dat alles prima is. Niemand heeft mij ooit uitgelegd dat je compleet uitgeput kan zijn zonder dat je dat voelt.

Ik heb dit al meerdere malen meegemaakt in mijn leven. Ik heb namelijk (naast mijn twee burnouts) al sinds mijn studietijd last van instortingen en vermoeidheid. Het ging altijd op zich allemaal wel, maar één tot twee keer per jaar viel ik uit met zware vermoeidheid. Geen enkele arts heeft mij ooit uit kunnen leggen hoe dat kwam.

Ik gooide het altijd op griep, en het leek ook op griep, maar ik bleef altijd zeer lang moe als ik weer “beter” was. Ik begin het nu allemaal te begrijpen. Ik begin nu pas in te zien hoe het werkt bij mij. Ik herhaal het nog maar even omdat ik het bijna niet kan geloven: je kan uitgeput zijn zonder dat je dat merkt!

Je kan daadwerkelijk je lichamelijke symptomen beïnvloeden. Onbewust. Door altijd maar door te gaan met rennen en vliegen is het heel prima mogelijk dat je uitgeput raakt zonder dat in de gaten te hebben. Ook het gevoel van honger hebben en de aandrang om naar de WC te moeten kan je onderdrukken door geconcentreerd door te werken. Alsof je een fakir bent schakel je de signalen van je lichaam uit.

Artsen, psychologen, fysiotherapeuten en coaches hebben mij er nog nooit op gewezen dat dit zo kan werken. Ik dacht aanvankelijk dat ik ben ik de enige ben die dit heeft. Maar de helft van de mensen om mij heen die ik er naar vraag bevestigt dat ze hetzelfde ook min of meer ervaren.

Veel mensen hoeven pas te plassen als ze opkijken van computer of boek en zich even niet meer concentreren. Veel mensen voelen pas honger zodra ze klaar zijn met een taak of pas als een spannende film is afgelopen. Kinderen storten pas in als ze stoppen met rondjes rennen maar niet terwijl ze nog aan het rennen zijn. Je bent pas moe als je neerploft op de bank of in bed en niet terwijl je actief bent.

Opeens denk ik terug aan mijn wintersportvakanties met vrienden. Iedereen vliegt de hele dag over de bergen en pas na het eten, als er op de bank geploft wordt, is iedereen stil en slaat de moeheid toe. Men wordt opeens sloom, gaat vroeg naar bed en valt als een blok in slaap, terwijl niemand zich nog moe voelde tijdens het opruimen van de skispullen, het boodschappen doen of het eten.

Er vallen opnieuw allemaal kwartjes voor mij. Ik zal nog meer pauzes en rust gaan nemen ook al voelt het allemaal prima. Ik zal nog meer rust gaan pakken ook al kan ik gewoon overgooien, gezellig doen en tuinieren.

Zolang ik actief blijf, voel ik me niet moe of uitgeput. En dus ga ik gewoon door, al mijn hele leven lang. Ik kom steeds dichter in de buurt van de oplossing.

Volgende keer

Volgende keer: voeding en supplementen bij burnout.

Bekijk reacties op deze blogpost of reageer zelf via Instagram.